Każdy, kto choć trochę myśli o swojej przyszłości i założeniu rodziny, marzy o własnych czterech kątach. Budowa własnego domu to nie lada wyzwanie, nie tylko psychiczne, ale przede wszystkim finansowe. Często nie stać nas na taką inwestycję, jednak robimy wszystko, żeby spełnić swoje marzenia. Na szczęście budowa domu to złożony proces, który możesz rozciągnąć w czasie nawet na kilka lat. Poznaj poszczególne etapy budowy domu, po których możesz wcisnąć pauzę i zatrzymać się do momentu uzbierania środków na jej kontynuację.
- Etapy budowy domu – od czego zacząć?
- Etapy budowy domu krok po kroku
Etapy budowy domu – od czego zacząć?
Budowa domu jednorodzinnego składa się z wielu etapów, które wykonujemy w odpowiedniej kolejności. Przed przystąpieniem do budowy, warto dobrze je zaplanować i przygotować się do nich. Najlepiej, jeśli masz stworzony harmonogram prac, który uwzględni szacowany termin wykonania i koszt poszczególnych etapów. Dzięki temu będziesz lepiej zarządzał czasem i finansami przeznaczonymi na wszystkie etapy budowy.
Harmonogram możesz wykonać samodzielnie, może to zrobić również Twój kierownik budowy lub firma wykonawcza, jeśli masz zamiar taką wynająć. Jeśli budowa jest realizowana systemem gospodarczym, to znaczy, że nastawiony jesteś na zminimalizowanie wydatków, więc najlepiej, kiedy taki harmonogram stworzysz samodzielnie i dostosujesz go do własnych możliwości. Aby to zrobić, poznaj, jakie są etapy budowy domu.
Nie biorę pod uwagę zakupu działki, bo zakładam, że już ją masz. Ogrodzenie jej, nie zaliczam, jako etap budowy, więc po prostu ominę ten wątek.
Etapy budowy domu krok po kroku
Etap 1 – Formalności
Jest to bardzo ważny etap budowy, nie da się go pominąć lub przełożyć na później. Musisz zebrać wszystkie niezbędnie dokumenty, zgody, plany i specyfikacje, aby otrzymać pozwolenie na budowę. Bez niego nie możesz rozpocząć żadnych prac budowlanych ani ziemnych. O tym, jakie dokumenty musisz przygotować, przeczytasz w artykule: Od czego zacząć budowę domu.
Etap 2 – Media
Na tym etapie powinieneś zadbać, aby na działce pojawiły się niezbędne media. O ile instalacja gazowa nie będzie Ci na razie potrzebna, to prąd i woda, mogą okazać się niezbędne. Na pewno wiesz, że wszystkie narzędzia zasilane są prądem, a bez wody nie zrobisz praktycznie nic. Musisz postarać się o to, żeby na działce (placu budowy), powstała skrzynka elektryczna (prąd budowlany- jest tańszy niż zwykła taryfa) oraz studzienka z instalacją wodną i licznikiem. Skrzynki i liczniki, zamontują Ci dostawcy, od których będziesz zaopatrywał się w prąd i wodę, oczywiście po wcześniejszym podpisaniu umowy. Ważne jest, żeby mieć dostęp do tych instalacji, a nie podpinać się do sąsiadów, bo to może generować niepotrzebne konflikty.
Jeśli plac budowy jest blisko np. domu, w którym obecnie mieszkasz, nie musisz się na razie martwić mediami. Prąd podciągniesz sobie przedłużką, a wodę odpowiednio długim wężem. Instalacjami zajmiesz się później, jednak miej na uwadze, że na ich podłączenie też trzeba odpowiednio długo czekać.
Etap 3 – Stan 0 – stan zerowy budynku
Stan 0, to tak naprawdę początek całej budowy. W skład stanu zerowego budynku wchodzą wszystkie prace, które prowadzone są pod ziemią, aż do momentu wylania płyty fundamentowej. Stan zerowy budynku to inaczej doprowadzenie budowy do momentu wylania posadzki, czyli przyszłej podłogi.
Ten etap budowy jest bardzo istotny i trzeba wykonać go dokładnie. Rażące błędy popełnione w tym momencie mogą przynieść opłakane skutki w przyszłości, których naprawa będzie bardzo trudna i kosztowna lub wręcz niemożliwa. Doprowadzenie budowy do stanu zerowego wymaga wielu czynności i prac przygotowawczych. Zobacz, co wchodzi w jego skład.
Wyrównanie terenu i prace geodezyjne
W tym momencie pierwszą rzeczą, jaką należy wykonać, to wyrównanie terenu pod Twój przyszły dom. Trzeba zebrać warstwę ziemi organicznej z powierzchni budowy ok. 20/30 cm. Następnie wykonuje się prace geodezyjne, a dokładniej mówiąc, geodeta powinien dokładnie wytyczyć, w którym miejscu Twój dom ma zostać wybudowany. Jego zadaniem jest wbicie palików w odpowiednie miejsca, tworząc tym samym obrys fundamentów. Wytyczenie tego miejsca powinno być zgodne z planami i projektem budowy domu. Geodeta wyznaczy dla Ciebie tzw. reper, czyli punkt odniesienia (punkt niwelacyjny), z którym poziom zero budynku powinien być zgodny, po zakończeniu prac.
Wykopy pod fundamenty
Kiedy, fundamenty są już wytyczone, możesz rozpocząć wykopy. Głębokość, fundamentów określona jest w projekcie. Przeważnie sięga ona, ponad 80 cm w głąb ziemi, czyli głębiej niż wynosi strefa przemarzania. Strefa ta uzależniona jest od regionu polski, a głębokość fundamentów mieści się w przedziale 0,8 do 1,4 m, jeśli mówimy o budynku niepodpiwniczonym. Jeśli planujesz mieć piwnice, wówczas głębokość fundamentów sięgnie od 2,5 do 2,8 m w głąb ziemi.
Jeśli teren jest podmokły lub np. gliniasty, warto w tym momencie wykonać również drenaż budynku, który zgromadzi i odprowadzi w bezpieczne miejsce nadmiar gromadzącej się podczas opadów wody. Jak wiadomo, woda ma niszczący wpływ, więc i w tym przypadku może stanowić zagrożenie dla budynku.
Chudy beton
Teraz czas na chudziaka. Chudy beton to warstwa zaprawy cementowej (cement i piasek z przewagą piasku), którą wylewa się na dnie fundamentów. Chudziak jest dość gęstą mieszanką, czasem stosuje się ją nawet w suchej postaci, wysypując ją po prostu na dnie. Taka mieszanka sama ciągnie wilgoć z ziemi. Wysychając, tworzy twardą i zwartą skorupę. Chudy beton jest podkładem pod ławę fundamentową. Jego głównym zadaniem jest wyrównanie i utwardzenie podłoża. Chudziak dodatkowo zapobiega mieszaniu się betonu z ziemią podczas wylewania ławy. Przed wylaniem chudziaka, trzeba zagęścić podłoże, aby fundamenty nie pękały w przyszłości.
Ława fundamentowa
Ława fundamentowa to najistotniejszy element konstrukcji fundamentów. To na niej spoczywa i opiera się cały ciężar budynku. Kształtem przypomina betonową belkę, wieniec o zamkniętym obwodzie. Wymiary ławy fundamentowej są projektowane pod dany budynek.
Ławę fundamentową wylewa się z twardego betonu, zbrojonego prętami stalowymi, zwanego żelbetem. Dzięki temu jest odporny na ściskanie i rozciąganie. Sam beton jest odporny jedynie na ściskanie, a na fundamenty działają siły ściskające i rozciągające, dlatego potrzebne jest zbrojenie. Podłoże pod budynkiem jest niejednolite i w niektórych miejscach może być miększe a w innych twardsze. Dodatkowo nacisk ścian zewnętrznych domu nie jest identyczny z każdej strony, dlatego ława fundamentowa musi być solidna, aby mogła przenosić ogromne i zróżnicowane obciążenia. Właśnie dzięki swojej elastyczności, twardości i odporności niepozwana na pękanie fundamentów.
Przed wylaniem ławy fundamentowej trzeba wykonać odpowiednie szalunki, które nadadzą odpowiedni wymiar belce i utrzymają beton w odpowiednim miejscu, aż do jego zastygnięcia. Szalunki wykonuje się z desek budowlanych, płyt osb lub z gotowych szalunków systemowych. Tak czy inaczej, trzeba je usunąć po wyschnięciu ławy.
Po wykonaniu szalunków trzeba wykonać zbrojenie z prętów stalowych i strzemion. Przekrój, czyli grubość drutów, jaką należy użyć do danego fundamentu, ściśle określa jego projekt, jednak minimalna grubość głównych prętów, to fi 12 mm. Przynajmniej 4 pręty połączone są ze sobą za pomocą strzemion i drutu wiązałkowego, tworząc bryłę przestrzenną.
Zbrojenia, które układane są w szalunkach, muszą być połączone ze sobą na wszystkich narożnikach, tworząc jedną całość. Zbrojenie układa się w taki sposób, aby znalazło się pośrodku płyty fundamentowej, czyli z każdej strony musi być szczelnie zalane betonem o grubości przynajmniej 5 cm.
Ściany fundamentów
Kiedy ława fundamentowa już wyschnie i usuniesz szalunki, możesz przystąpić do kolejnych czynności. Teraz jest czas na ściany fundamentowe. W tym wypadku masz kilka możliwości ich wykonania:
- Lane ściany fundamentowe. Ściany fundamentowe wykonane w ten sposób, są bardzo odporne na przenikanie wody. Oprócz tego mają bardzo dużą wytrzymałość. W wylewanych ścianach fundamentowych nie stosuje się zbrojenia, chyba że stanowią ściany piwnic, wtedy trzeba je wzmocnić zbrojeniem. W tym przypadku wymagane jest wykonanie szalunków. Tutaj dochodzi dodatkowa praca na deskowanie i w późniejszym czasie demontaż szalunków. Plusem jest to, że ściany wykonane są dość szybko. Ściany wylewa się w całości jednego dnia.
- Ściany fundamentowe z bloczków betonowych. Murowanie ścian fundamentowych z bloczków betonowych to bardzo często stosowane rozwiązanie. Bloczki betonowe wykonane są z bardzo dobrej jakości cementu. Mają bardzo dużą wytrzymałość i dobrze chronią przed przenikaniem wilgoci. W przeciwieństwie do ścian lanych z betonu możesz murować je przez kilka dni z przerwami. Nie musisz kończyć całych ścian za jednym zamachem.
- Ściany fundamentowe z bloczków keramzytowych. Bloczki keramzytowe są mniej wytrzymałe niż bloczki betonowe lub ściany wylane z betonu. Ponadto, mają mniejszą odporność na wodę. Jedynym plusem ich stosowania jest dobra izolacja termiczna, ale jak dla mnie to stanowczo za mało.
- Ściany fundamentowe z pustaków zasypowych. Pustaki te, nazywane są inaczej, pustakami otworowymi. To system, który podobny jest do bloczków betonowych oraz ścian fundamentowych lanych. Są to pustaki z otworami, które układa się jeden na drugim, a na końcu zalewa betonem. Pustaki działają jak szalunek, z tym że nie demontuje się go, tylko zasypuje w ziemi. Pustaki nie są tylko szalunkiem, one także przenoszą obciążenia budynku.
- Ściany fundamentowe z kształtek styropianowych. Ten rodzaj ścian fundamentowych wykonuje się analogicznie jak ściany z pustaków zasypowych. Odpowiednie kształtki ze styropianu układa się w odpowiedni sposób i zalewa betonem w środki. Stosując ten system, otrzymujesz bardzo wytrzymałe ściany fundamentowe z lanego betonu, które od razu ocieplone są styropianem. Oczywiście ten szalunek pozostaje w ziemi na zawsze. Profesjonalna nazwa tego rozwiązania to szalunek tracony.
Podprowadzenie instalacji
W momencie, kiedy fundamenty są już gotowe, należy ułożyć rury kanalizacyjne w odpowiednim miejscu. Jeden koniec rury wypuszcza się poza ściany fundamentowe, a drugi w miejscu, gdzie będzie toaleta.
Izolacja fundamentów
Odpowiednia izolacja fundamentów to kolejny bardzo ważny etap. Fundamenty muszą być zabezpieczone przed wilgocią, przemakaniem i przemarzaniem. Jeśli zaniedbasz ten etap, to fundamenty mogą ulec zniszczeniu po kilku latach, a po jakimś czasie wilgoć przesiąknie do mieszkania, tworząc nieprzyjemne wykwity na ścianach. Zabezpiecz dobrze fundamenty, bo później bardzo trudno usunąć skutki takiego niedbalstwa, koszty są bardzo wysokie, a czasem usunięcie problemów może okazać się wręcz niemożliwe.
Przed przystąpieniem do izolacji powierzchnia powinna zostać oczyszczona i zagruntowana. Izolację przeciwwilgociową wykonuje się specjalnymi masami do uszczelnienia fundamentów lub masami bitumicznymi. Izolacje nakłada się pędzlem, wałkiem lub pacą, szczelnie na całej powierzchni ścian.
Po wykonaniu izolacji przeciwwilgociowej należy ocieplić fundamenty styropianem. W tym celu należy użyć styropianu wodoodpornego. Jest on dużo twardszy i droższy niż zwykły styropian. Płyty standardowo przykleja się na klej lub piankę. Izolacja powinna być dokładna i szczelna, tak samo, jak w przypadku ocieplenia ścian zewnętrznych. Popularna i często stosowana jest również folia kubełkowa, ale ją zazwyczaj montuje się dodatkowo na ociepleniu ze styropianu.
Zasypanie fundamentów
Po wykonaniu izolacji fundamentów i doprowadzeniu odpływu, można zasypać fundamenty z obu stron. Do zasypywania używa się piasku. Zasypywanie powinno wykonywać się warstwami, po około 20/30 cm ubijając każdą warstwę zagęszczarką. Piasek powinien być dobre ubity, aby usztywnić fundamenty. Dobrze zagęszczony piach pomiędzy fundamentami, zminimalizuje ryzyko pękania płyty fundamentowej.
Wylanie płyty fundamentowej – podkładu betonowego
Płyta fundamentowa to wylewka łącząca wszystkie fundamenty w jedną całość. Płyta fundamentowa stanowi podłogę na parterze budynku i można wykonać ją na dwa sposoby:
- Pierwszy sposób – na zagęszczoną ziemię pomiędzy fundamentami wylewa się warstwę betonu (ok.10 cm), która stabilizuje i wzmacnia całe podłoże, łącząc je w jedną całość. W betonie zatapia się siatkę zbrojeniową w celu jego wzmocnienia. Następnie muruje się ściany zewnętrzne. Na tak wykonany podkład po wyschnięciu, rozkłada się izolację przeciwwilgociową oraz cieplną. Na betonie należy szczelnie rozłożyć grubą folię, a na niej styropian podłogowy. Jeśli przewidziane jest ogrzewanie podłogowe, to właśnie jest czas na jego rozłożenie. Tak przygotowane podłoże zalewa się wylewką, która jest podkładem pod ostateczne wykończenie podłóg.
- Drugi sposób – na zagęszczoną i wyrównaną ziemię, pomiędzy fundamentami rozkłada się izolację przeciwwilgociową z folii, a na niej gruby styropian podłogowy. Jeśli w tym przypadku także przewidziane jest ogrzewanie podłogowe, należy je rozprowadzić w tym momencie na styropianie. Całość zalewa się warstwą betonu do wyznaczonego poziomu przyszłych podłóg. Na takiej powierzchni od razu można montować wykończenie w postaci płytek lub paneli.
Jeżeli w którymś miejscu przewidziany jest murowany z cegieł komin, to należy w tym miejscu wykopać ziemię i wylać grubszą warstwę betonu tak zwanego pniaka.
W tym momencie ten etap prac jest zakończony i można rozpocząć następny. Jeśli środki finansowe nie pozwalają na kontynuację prac, wówczas w tym momencie możesz wcisnąć pauzę do momentu uzbierania pieniędzy na kolejny etap. Jeśli chcesz się wstrzymać z budową, to musisz pamiętać, aby zabezpieczyć płytę i fundamenty przed zimą.
Etap 4 – Stan surowy otwarty
Kiedy płyta fundamentowa dobrze wyschnie, przychodzi czas na kolejny etap. Teraz jest czas na prace murarskie, czyli wzniesienie ścian zewnętrznych, nośnych oraz kominów. Na końcu zamyka się całość dachem. W tym etapie można również wykonać schody betonowe po wymurowaniu ścian. Można od razu je zalać, wylewając wieniec pod dach.
Murowanie ścian
Ściany zewnętrzne muruje się różnych materiałów, zdarzają się nawet betonowe. Ściany można wykonać pojedyncze, podwójne, a nawet potrójne. W podwójnych stosuje się warstwę ocieplenia z wełny skalnej lub mineralnej. Dawniej takie ocieplenie robiło się z trocin wymieszanych z wapnem.
W pierwszej kolejności trzeba rozłożyć izolację pod ściany. Zazwyczaj jest to pasek papy, rozwijany w miejscach, gdzie będziemy murować. Murowanie rozpoczyna się od pomiarów, trzeba dobrze wymierzyć, w którym miejscu postawić pierwszego pustaka. Pierwszy etap murowania polega na wyprowadzeniu winkli, czyli narożników. Muszą być ustawione w pionie. Następnie muruje się ściany, pomiędzy narożnikami używając do tego sznurka murarskiego. Sznurek montuje się na winklach i stanowi on odnośnik do tego, aby układać pustaki równo. Ściany murujemy do określonego poziomu. Kiedy go osiągniemy, trzeba osadzić nadproża nad oknami i drzwiami. Nadproża można wylać z betonu, wzmacniając go zbrojeniem lub zamontować gotowe rozwiązania. Po tym etapie murujemy ściany dalej do ostatecznej wysokości.
Murowanie kominów
Równocześnie ze ścianami muruje się kominy z cegieł lub systemowe z wkładami ceramicznymi.
Wieniec i strop
Na zakończeniach ścian murowanych, trzeba wylać wieniec. Jest to belka wylana z żelbetu, czyli zbrojonego betonu z domieszką kruszywa. W tym momencie jest identyczna sytuacja jak w przypadku ławy fundamentowej. Aby wylać wieniec, trzeba wykonać szalunki i zbrojenie, po czym zalać wszystko betonem. Kiedy wieniec wyschnie, demontujemy szalunki i murujemy ściany szczytowe (trójkąty po bokach domu).
Jeśli w domu przewidziana jest druga kondygnacja, trzeba wykonać strop betonowy. W tym wypadku szalunki trzeba wykonać na całej powierzchni domu i starannie je podeprzeć. Po wykonaniu szalunków należy ułożyć zbrojenie. Jeśli projekt przewiduje również balkon, to należy wystawić druty zbrojeniowe w tym miejscu. Najlepiej, jeśli balkon wylany jest równocześnie ze stropem, wtedy tworzy spójną całość. Całość zalewa się mocnym betonem. Zarówno strop, jak i wieńce należy zagęścić i usunąć z nich powietrze. Kiedy wszystko wyschnie, muruje się ściany piętra, tak samo, jak w przypadku parteru, zakańczając ściany wieńcem. Wylewając wieniec, trzeba pamiętać o zamontowaniu śrub, do których przykręcony będzie dach.
Wraz ze stropem wykonuje się od razu szalunek na schody, jeśli takie są przewidziane i zalewa je w tym samym czasie.
Więźba dachowa
Na tym etapie budowy wykonuje się więźbę dachową wykonaną z drewna konstrukcyjnego. Więźba to konstrukcja szkieletowa dachu, która przenosi całe obciążenie dachu na ściany budynku oraz jest podłożem do wykonania pokrycia. Więźba dachowa składa się z wielu elementów.
Więźbę dachową montuje się do wystawionych z wieńca śrub. Dzięki temu cała konstrukcja jest połączona ze sobą i tworzy całość. W zależności od projektu dachu przybija się na niej łaty i kontrłaty lub deskuje się szkielet w całości. Na więźbie dachowej montuje się membranę paro przepuszczalną, która wypuszcza wilgoć, ale nie wpuszcza jej do środka. Na membranie mocuje się odpowiednie łaty a na nich pokrycie z dachówek lub blacho dachówki. W przypadku pokrycia dachu gontami trzeba wykonać deskowanie całej więźby. Na samym końcu trzeba wykonać odpowiednią obróbkę kominów oraz zamontować rynny dachowe.
W tym momencie stan surowy otwarty jest zakończony. Możesz teraz wcisnąć pauzę i uzbierać kolejne pieniądze na dalsze etapy. Zabezpiecz otwory okienne i drzwi wejściowe. Budynek w takim stanie może poczekać do przyszłego roku.
Etap 5 – Stan surowy zamknięty
Stan surowy zamknięty to dopełnienie stanu otwartego. Teraz czas na montaż okien, drzwi i ścian działowych. To etap, w którym możesz jeszcze rozplanować pomieszczenia. Ścianki działowe powinno stawiać się zgodnie z projektem, ale na tym etapie możesz wprowadzić niewielki zmiany tak, aby pomieszczenia najlepiej Ci odpowiadały.
Po zamontowaniu okien i drzwi wejściowych możesz przystąpić do stawiania ścian działowych. Ściany wewnętrzne możesz wymurować z różnych materiałów lub zbudować je z płyt GK na konstrukcji metalowej. Po wykonaniu ścian należy zamontować drzwi wewnętrzne.
Etap 6 – wykończenie wnętrza
Ten etap budowy będzie równie kosztowny i czasochłonny, jak cała budowa. Teraz trzeba skupić się na:
- Rozprowadzeniu instalacji elektrycznej
- Doprowadzeniu instalacji wodnej i odpływów
- Rozprowadzeniu ogrzewania
- Tynkowaniu ścian i sufitów
- Ociepleniu poddasza
- Montażu sufitów podwieszanych
- Wykonaniu wylewek
- Oraz ostatecznym wykończeniu ścian i podłóg.
Ten etap jest tak obszerny, że opiszę go w osobnym artykule.
Etap 7 – Wyposażenie i przeprowadzka
Ten etap również jest bardzo kosztowny i z pewnością nadszarpnie Twój budżet. Wszystkie sprzęty, lampy, meble i cała reszta RTV i AGD jest strasznie droga. Pomimo tego, że ten etap jest kosztowny, należy do najprzyjemniejszych. Teraz możesz zdecydować gdzie, jakie wyposażenie zakupisz.
Brawo! Dobrnąłeś już do końca i poznałeś wszystkie etapy budowy domu, teraz możesz cieszyć się i odpocząć przed nowym telewizorem, na nowej kanapie w nowym salonie. Jeśli doczytałeś ten tekst do końca, to pozostaw po sobie komentarz. Daj znać czy o czymś zapomniałem i czy w ogóle Ci się podobał. Może warto coś dopisać, a może zmienić. Daj znać, czy Ci w czymś pomogłem.
Sprawdź również: Ładowarki budowlane, jakie są ich rodzaje