Gruntowanie podłoża i przygotowanie powierzchni przed pracami wykończeniowymi

Nie zagruntujesz, nie pomalujesz.

Odpowiednie przygotowanie podłoża przed wykonaniem prac wykończeniowych jest jednym z najważniejszych elementów, które mają wpływ na jakość wykonanych prac i ostateczny wygląd wizualny. Zadbaj odpowiednio o ten etap, a unikniesz nieprzyjemny niespodzianek przy dalszych pracach wykończeniowych. Zobacz jak przygotować powierzchnię, jaki grunt użyć i na co zwrócić szczególną uwagę.

Gruntowanie podłoża i przygotowanie powierzchni

To czy należy zagruntować podłoże przed wykonaniem jakichkolwiek prac wykończeniowych, w dużej mierze zależy od stanu technicznego, w jakim się znajduje dana powierzchnia. Można, choć nie zawsze trzeba ją gruntować.

Jak w każdym przypadku wykonując prace wykończeniowe, powinieneś odpowiednio przygotować podłoże, które musi być suche, czyste i stabilne. Nie mogą się na nim znajdować żadne resztki i pozostałości klejów czy zapraw, które mogą obniżyć przyczepność nakładanej warstwy wykończeniowej np. płytek, farby czy gładzi gipsowej.

Co to jest gruntowanie podłoża i po co gruntować powierzchnię?

Gruntowanie to nieoceniona czynność, której nie można pominąć w pracach wykończeniowych. Polega na naniesieniu warstwy preparatu gruntującego na niewykończoną jeszcze powierzchnię. W ten sposób wyrównujesz chłonność i wzmacniasz podłoże. Dzięki temu zabiegowi płytki, gładź czy farba na ścianie będą solidnie trzymały się na swoim miejscu.

Najważniejszym zadaniem, jakie spełnia grunt, to:

• dodatkowe wzmocnienie podłoża
• wyrównanie jego chłonności
• oddzielenie różnych materiałów i utworzenie warstwy szczepnej.

Pomimo tego, że grunt wzmacnia podłoże i zlepia ze sobą luźne elementy, ważne jest, aby przed zagruntowaniem oczyścić powierzchnię z pyłu i ziaren piasku, oczywiście w miarę możliwości.

Kiedy wykonać gruntowanie podłoża?

Gruntowanie podłoża powinieneś wykonać praktycznie po każdym zakończonym etapie prac. Powiedzmy, że jesteś w trakcie budowy i stawiasz właśnie ścianki działowe. Kiedy już je wymurujesz, a zapraw dobrze wyschnie, powinieneś zagruntować ściany gruntem głęboko penetrującym lub poprawiającym przyczepność. Po tym etapie np. tynkujesz ściany tynkiem tradycyjnym lub gipsowym, kiedy tynk już wyschnie, ponownie gruntujesz ściany gruntem uniwersalnym. Kiedy grunt wyschnie, przystępujesz do nakładania gładzi, 1,2 lub nawet 3 warstwy. (Zobacz: jak położyć gładź). Kiedy gładź wyschnie, czyścisz ją do zadowalającego efektu, odpylasz i znowu gruntujesz. Po około 24 godzinach możesz malować ścianę.

Inny przykład renowacji starej ściany:

• Zdrapujesz starą, łuszczącą się farbę i odpadający tynk,
• Odpylasz ścianę np. odkurzaczem, pozbywając się luźnych drobinek starej zaprawy i farby,
• Gruntujesz ścianę,
• Uzupełniasz ubytki klejem, zaprawą cementową lub szpachlą, jeśli ubytki są małe,
• Czyścisz uzupełnione miejsce, aby wyrównać je z resztą ściany,
• Ponownie gruntujesz, tym razem miejsca, w których czyściłeś tynk lub gładź,
• Po wyschnięciu malujesz ścianę farbą

Gruntowanie pomalowanej ściany

Jeśli farba na ścianie jest w miarę nowa, powierzchnia nie jest tłusta i zakurzona możesz pominąć etap gruntowania ściany.

Zanim jednak to zrobisz, wykonaj prosty test. Jak to zrobić? Przyklej taśmę malarską w kilku miejscach (taśmę z mocniejszym klejem, bo są również takie, które odpadają pod własnym ciężarem J) i oderwij ją energicznym ruchem. Jeśli nic się nieoderwie powierzchnia jest dobrze przygotowana, dobrze się trzyma i nie musisz jej gruntować.

 Jeżeli jednak wraz z taśmą zerwiesz farbę, zeskrob ją tam, gdzie odchodzi, uzupełnij ubytek gładzią i zagruntuj ścianę. W takim przypadku możesz użyć farby gruntującej – podkładowej. Wzmocni ona podłoże i przy okazji lekko zabarwi ścianę, dając podkład pod docelowy kolor.

Jeśli w trakcie gruntowania pojawią się bomble na starej farbie, oznacza to, że przed malowaniem powierzchnia nie była dobrze przygotowana i powstają odparzenia. Musisz zeskrobać te pęcherze, zagruntować i uzupełnić masą szpachlową.

Przygotowanie podłoża przed pracami wykończeniowymi

Podłoże, które jest zanieczyszczone, bądź niestabilne i po prostu się kruszy, powinieneś w pierwszej kolejności  przeszlifować np. za pomocą papieru ściernego lub obtłuc młotkiem większe elementy, które są luźne i dokładnie je odkurzyć. Pamiętaj, aby robić to delikatnie i bez przesady, jeśli zaczniesz szorować powierzchnię zbyt mocno, możesz wydrapać dziurę np. w tynku. Jeśli po szlifowaniu pojawiły się jakieś ubytki, czy większe dziury, uzupełnisz je klejem lub zaprawą, ale dopiero po zagruntowaniu.  

Jeśli podłoże jest bardzo stare i np. tynk odlatuje płatami lub kruszy się, jak by był z samego piasku, powinieneś go skuć i położyć nowy. Niestety nawet najlepsze grunty nie wzmocnią takiego podłoża, bo wszystkie działają tylko powierzchniowo lub do określonej głębokości.

Co powinieneś zrobić, jeśli napotkasz taką powierzchnię?

• skuć ją całkowicie stary tynk,
• usunąć luźne elementy,
• odpylić,
• zagruntować,
• położyć nowy tynk.

Jeśli podłoże jest nowe i stabilne, wystarczy je oczyścić z pyłu i można zacząć gruntować.

Jaki grunt wybrać? Rodzaje gruntów

W zależności od rodzaju gruntowanej powierzchni możesz wybrać z najbardziej popularnych i najczęściej stosowanych gruntów. Są to m.in.:

• grunt głęboko penetrujący (uniwersalny) – najczęściej stosowany jest do powierzchni starych, z tendencją do kruszenia się. Jest świetnym rozwiązaniem pod tynki, gładzie i na płyty gipsowe. Grunt zazwyczaj jest lekko mętny lub mleczny. Doskonale wzmacnia podłoże i wyrównuje jego chłonność. Dzięki małym cząsteczkom polimerów wnika głęboko w powierzchnię.
• grunt poprawiający przyczepność (wzmacniający) – ma kolor mleczny, stosowany jest podobnie jak grunt głęboko penetrujący do powierzchni starych. Stosuje się go również pod różnego rodzaju tynki i kleje. Jego cząsteczki polimerowe są dość duże, większe niż przy gruncie głęboko gruntującym, więc nie wnika tak głęboko i tworzy na powierzchni mocną i elastyczną warstwę.
• grunt podkładowy –  stosuje się go zazwyczaj do stabilnych i zwartych powierzchni. Przykładem może być podkład gruntujący stosowany przed malowaniem. Jest to grunt barwiony w kolorze zbliżonym do farby, którą będziemy malować np. ścianę. Jego głównym zadaniem jest wyrównanie chłonności podłoża, co pomaga w równym i powolnym wysychaniu farby.
• grunt szczepny – epoksydowy- wykonany jest z żywicy epoksydowej. Stosuje się go zazwyczaj na bardzo gładkich, śliskich i słabo chłonnych powierzchniach takich jak beton, lastryko, czy nawet szkło.  Jeśli chcesz np. położyć nowe płytki na stare, to użyj właśnie takiego gruntu.

Musisz pamiętać, że nie ma uniwersalnego gruntu, który możesz wykorzystać wszędzie. To, że pisze na nim uniwersalny, wcale tego nie oznacza. Każdy z nich pełni inną funkcję, jednak wszystkie zmniejszają chłonność powierzchni i poprawiają przyczepność. Wszystkie grunty zawierają żywice, właśnie dzięki temu wzmacniają powierzchnie i poprawiają przyczepność. Różnią się od siebie przede wszystkim wielkością cząsteczek (polimerów), z jakich są zbudowane. Czym mniejsze cząsteczki polimerowe, tym grunt wnika głębiej w gruntowaną powierzchnię.

Jak gruntować podłogę, ścianę i sufit?

Samo gruntowanie nie jest skomplikowanym zadaniem, wystarczy trochę chęci, żeby zrobić to dobrze. Najważniejsze jest, aby zagruntować dokładnie całą powierzchnię. Jeśli gruntowana powierzchnia jest bardzo chłonna np. gładź gipsowa lub pustaki z gazobetonu, możesz rozcieńczyć preparat zgodnie z instrukcją podaną na opakowaniu.  W instrukcji znajdziesz również informacje, ile warstw należy położyć. Przeważnie jedna, ale niektóre wymagają dwukrotnego gruntowania, żeby spełniły swoje właściwości.

Gruntowanie podłogi – Na wcześniej wyczyszczoną i pozamiataną podłogę, nałóż grunt za pomocą pędzla lub wałka. Rozprowadzaj preparat po całej powierzchni wzdłuż i wszerz. Jeśli podłoże jest bardzo chłonne, możesz zagruntować je dwa razy.

Gruntowanie ściany – Jeśli powierzchnia ścian jest duża, możesz zagruntować je mechanicznie/natryskowo za pomocą agregatu malarskiego. Najlepszym rozwiązaniem jest jednak gruntowanie tradycyjne pędzlem lub wałkiem, wtedy grunt zostanie dobrze wtarty w powierzchnię. Pokryj równomiernie całą powierzchnie ściany.

Gruntowanie sufitu – Podobnie jak w powyższych przypadkach gruntować możesz pędzlem, wałkiem lub natryskowo. Gruntując sufit, zwróć szczególną uwagę na swoje bezpieczeństwo. Użyj okularów ochronnych i nie dopuść do tego, żeby grunt nakapał Ci do oka. Grunty to substancje chemiczne i żywiczne, mogą wywołać szczypanie i inne reakcje organizmu. O ile z rąk domyjesz go bez większego problemu, to z oka będzie już gorzej się go pozbyć.

 Po każdym gruntowaniu musisz odczekać, aż grunt wyschnie. Na opakowaniu podany jest optymalny czas schnięcia. Przeważnie mieści się on w 12 lub 24 godzinach od nałożenia.

Czy gruntować podłogę pod panele?

Wiele osób zadaje sobie to pytanie. Kiedy kładziemy podłogę, warto zrobić wszystko jak najlepiej od razu, później już się pod nią nie dostaniemy, żeby coś poprawić, chyba że przy kolejnym remoncie.

Jak wspomniałem wcześniej, gruntowanie powierzchni wzmacnia podłoże i przykleja luźne elementy, dlatego warto to zrobić. Podłoga pod panelami będzie mocniejsza i stabilniejsza. Beton nie będzie się kruszył i drobinki piasku nie będą się przemieszczały pod podłogą podczas chodzenia. Jeśli zostawisz piasek lub kruszący się beton pod panelami, po pewnym czasie podłoga może wydawać dziwny dźwięk chrupania.

Co, jeśli nie zagruntujesz powierzchni?

Jeśli pominiesz ten etap, możesz spotkać się z nieprzyjemnymi niespodziankami. Jeśli nie pojawią się one od razu, na pewno ujrzą światło dzienne za jakiś czas.

Gruntowanie pod płytkami i tynkiem

 Jeśli nie wzmocnisz podłoża za pomocą gruntu i nie wyrównasz jego chłonności, za jakiś czas może okazać się, że płytki zaczną się ruszać lub zaczną odpadać. Tynk odwarstwi się od ściany i będzie pusty w środku, zacznie pękać i po jakimś czasie zacznie się kruszyć i odpadać. (Zobacz: Jak położyć płytki)

Gruntowanie przed malowaniem

 Jeśli nie wyrównasz chłonności podłoża gruntem, farba, którą tak świetnie się malowało, zacznie pękać, łuszczyć się i odpryskiwać. Powstaną odparzenia. Farba nie złapie się dobrze podłoża, przez zalegający na niej kurz i pył. Co więcej, jeśli nie zagruntujesz ściany przed malowaniem, farba będzie wysychała w jednym miejscy szybciej, a w innym wolniej. Nie uzyskasz przez to jednolitego koloru. Pojawią się pasy i przebarwienia.

Gruntowanie przed gipsowaniem i po gipsowaniu

Przed rozpoczęciem gipsowania, bezwzględnie musisz zagruntować ścianę. Stosując grunt, wyrównujesz chłonność podłoża i dajesz cienką warstwę izolacyjną, która oddziela np. tynkowaną ścianę od gładzi gipsowej. Dzięki temu gładź nie będzie wysychała zbyt szybko.

W kontakcie tynku wapiennego z gładzią gipsową zachodzą różne reakcje chemiczne, których nie widać gołym okiem. Wydzielają się różne sole, które działają negatywnie na gładź. Powodują jej kruszenie się i odpadanie. Jeśli nie wyrównasz odpowiednio chłonności podłoża, podczas nakładania gładzi zaczną pojawiać się bąble powietrza, a podczas czyszczenia zauważysz kratery – małe, puste dziurki, których ciężko będzie Ci się pozbyć. Podobny efekt możesz zauważyć przy źle wymieszanej gładzi.

Czarne smugi po gruntowaniu

Podczas gruntowania powierzchni, zwróć uwagę czy nie jest ona zapylona. Jeśli jest, to powinieneś umyć ścianę lub ją odkurzyć. Jeśli tego nie zrobisz, mogą pojawić się czarne zacieki na ścianie, które po wyschnięciu gruntu będą bardzo trudne do zamalowania.

Śliska ściana po gruntowaniu

Jeśli przesadzisz z ilością gruntu, zamalujesz nim ścianę 2 lub 3 razy wtedy może pojawić się efekt szkła na ścianie. Kilka warstw nałożonych na siebie, które nie wchłonęły w ścianę, sprawią, że gruba powłoka będzie śliska i trudna do zamalowania, jeśli tak zrobisz, musisz się liczyć z tym, że będziesz musiał malować ścianę przynajmniej 1 lub 2 razy więcej.

Jakie narzędzia potrzebuję do gruntowania?

Do gruntowania nie potrzebujesz specjalistycznych narzędzi. Wystarczy Ci pojemnik, do którego wlejesz preparat, pędzel najlepiej z cienkim i naturalnym włosiem (te z syntetycznym się nie nadają, bo bardzo z nich kapie), lub wałek z krótkim włosiem, jeśli weźmiesz z długim, grunt będzie chlapał na wszystkie strony. Możesz także zainwestować w mały agregat malarski, który ułatwi Ci prace wykończeniowe. Jednak malując agregatem, zużycie gruntu znacznie wzrasta.

Czyszczenie zachlapanych gruntem powierzchni

Nie ważne czym będziesz gruntować, zawsze zdarzy się, że gdzieś nachlapiesz czy wylejesz trochę gruntu. Pamiętaj o tym, że grunt dość mocno łapie się przeróżnych powierzchni dlatego, jeśli chcesz oszczędzić sobie skrobania i zniszczeń, które mogą powstać podczas szorowania wyschniętego gruntu, lepiej wytrzyj go od razu, jeśli zauważysz zachlapanie.

Co jeszcze daje gruntowanie?

Oprócz podstawowych funkcji takich jak wyrównanie chłonności i wzmocnienia podłoża grunt w pewnym stopniu blokuje pojawianie się grzybów i pleśni.

Jak widzisz, gruntowanie jest bardzo ważnym elementem prac wykończeniowych. Nie należy go pomijać w żadnym wypadku. Grunt wiele nie kosztuje, a oszczędzi ci nerwów i rozczarowań. Pamiętaj, aby gruntować powierzchnie po każdym zakończonym etapie prac.