Rodzaje pustaków — zobacz, z czego wymurować ściany?

Pustaki to obecnie podstawowy materiał, z którego budujemy domy i wszelkie budynki. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów pustaków. Różnią się one wielkością, wytrzymałością, a przede wszystkim izolacyjnością cieplną i ceną. Panująca moda na energooszczędność sprawia, że coraz częściej sięgamy po droższe, ale ekonomiczniejsze rozwiązania,  a producenci stale prześcigają się, aby zapewnić najlepszą jakość materiałów. Pustaki dostępne są w bardzo szerokim przedziale cenowym, więc każdy znajdzie odpowiednie rozwiązanie dla siebie. Wybór najlepszego materiału w rozsądnej cenie może przyprawić o ból głowy, zobacz zatem, jakie są rodzaje pustaków, czym się różnią od siebie i z czego wymurować ściany po kosztach, aby być zadowolonym ze swojego wyboru.

Parametry pustaków — na co zwrócić uwagę wybierając pustaki?

Jeśli zastanawiasz się, z czego wymurować ściany i nie wiesz, które rozwiązanie będzie najlepsze, zwróć uwagę na parametry materiałów. Poszczególne grupy pustaków tj. ceramiczne, czy z betonu komórkowego na pierwszy rzut oka wyglądają bardzo podobnie lub nawet identycznie. Różnią się szczegółami, które mają wpływ na ich jakość i wytrzymałość. Identyczny wygląd nie gwarantuje takich samych parametrów. Zobacz w takim razie, na co zwrócić uwagę wybierając pustaki. 

Rozmiar pustaków

Ważnym parametrem podczas wyboru może okazać się wielkość pustaków. Ceny przeważnie przedstawiane są za 1 szt. pustaka, jednak różne wielkości pozwalają wymurować różne powierzchnie ścian. Im pustak większy, tym większą powierzchnię wymurujesz. Koszt powinniśmy przeliczać nie za sztukę pustaka, ale za 1 m2 wykonanego muru. Często okazuje się, że wybierając większe i droższe pustaki, koszt wymurowania 1 m2 będzie mniejszy lub podobny, jak w przypadku tańszych pustaków. Ponadto większy rozmiar pozwala na szybsze wznoszenie ścian i sprawia, że są one stabilniejsze.

Mówiąc o rozmiarach pustaków, to bardzo istotna jest również ich grubość, która wpływa na straty ciepła. Im pustaki będą grubsze, tym lepsza izolacyjność cieplna i akustyczna. W tym przypadku wszyscy producenci oferują bardzo różne wymiary pustaków, więc jest w czym wybierać.

Gęstość pustaków

Gęstość pustaków to kolejny parametr, na który warto zwrócić uwagę. Ich ciężar w dużej mierze wiąże się z gęstością. Ciężkie pustaki o większej gęstości zapewniają większą stabilność i wytrzymałość muru. Duża gęstość zapewnia bardzo dobrą izolację akustyczną, jednak mniejszą izolacyjność termiczną. Im mniejsza gęstość, tym lepsze parametry izolacyjne budynku. Jeśli chodzi o wytrzymałość i gęstość, to najlepsze w tym wypadku będą pustaki silikatowe. Cena murowania z ciężkich pustaków może być wyższa niż w przypadku zwykłych pustaków ceramicznych lub z betonu komórkowego, ze względu na ich wagę oraz trudność transportu i montażu.

Wytrzymałość na ściskanie

Wszystkie pustaki mają swoją wytrzymałość na ściskanie. Niektóre większą, niektóre mniejszą. Czynnik ten wpływa bezpośrednio na nośność ściany. Oczywiście na samą nośność wpływa wiele innych rzeczy, np. użyta zaprawa. Nie oznacza to zatem, że jeśli kupisz pustaki o słabszej wytrzymałości, to mur także będzie słabszy. Z mniej wytrzymałych materiałów można wymurować ścianę równie wytrzymałą, jak z tych lepszych.  Obecnie praktycznie wszystkie pustaki zaliczają się do grupy 1, czyli takiej, których wytrzymałość nie odbiega więcej niż 5% od deklarowanej przez producenta wytrzymałości. Budując ściany, należy użyć takich materiałów, jakie określone są w projekcie. Jeśli chcesz wybrać inne, dobierz je pod względem wytrzymałościowym. Różne rodzaje pustaków mają inną wytrzymałość i mieszczą się w przedziale:

• Pustaki ceramiczne – 7,5 – 15 fb(MPa)
• Beton komórkowy – 2 – 7 fb(MPa)
• Bloczki silikatowe – 10 – 25 fb(MPa)
• Pustaki keramzytobetonowe – 2 – 2,5 fb(MPa)

Sposób murowania

Wybierając pustaki, zwróć uwagę na sposób ich montażu. Niektóre murujemy na zwykłą zaprawę, a niektóre na spoinę cienkowarstwową.

Pustaki murowane na zaprawę cementową mają mniej dokładne wymiary i mogą różnić się między sobą. Ich powierzchnia jest nierówna, ale to nie przeszkadza w trakcie pracy, bo nierówność niwelujemy na zaprawie. Dzięki mało precyzyjnym wymiarom są znacznie tańsze. Czas murowania ścian na zaprawie cementowo-wapiennej jest znacznie dłuższy niż na zaprawie cienkowarstwowej. Gruba zaprawa wprowadza więcej wilgoci technologicznej w ściany, więc dłużej trzeba czekać na jej odparowanie. Ponadto im większa spoina, tym mniejsza izolacyjność ciepła. Każda fuga może powodować mostki termiczne. 

Pustaki murowane na zaprawę cienkowarstwową, czyli klej lub piankę mają znacznie większą dokładność wymiarową. Ich powierzchnie są dodatkowo szlifowane, przez co ich cena jest wyższa. Ich największą zaletą jest szybkość murowania. Nie trzeba długo czekać na ich wyschnięcie, a wilgoć technologiczna wprowadzana jest w znikomym stopniu. Dodatkowo sposób murowania na cienką spoinę poprawia izolacyjność budynku. Redukuje możliwość powstawania mostków termicznych, a sama praca jest czystsza i nie wymaga rozrabiania zaprawy z wielu składników. Jeżeli nie ogranicza Cię budżet, to ta metoda będzie korzystniejsza.

Izolacyjność termiczna

Ten parametr określa poziom izolacyjności termicznej danego materiału. Określany jest znakiem λ. Im współczynnik jest niższy, tym mniej ciepła pustak wypuści na zewnątrz. Dzięki lepszym parametrom pustaków możesz zminimalizować koszty ogrzewania w znacznym stopniu. Rozbieżność współczynników jest bardzo ogromna i uzależniona jest od rodzaju materiału oraz jego przestrzeni wewnętrznej. Niektóre pustaki ceramiczne ocieplane są wełną w środku, co zwiększa ich izolacyjność. Dokładne dane poszczególnych pustaków znajdziesz na stronie producenta. Pomimo dużej gęstości pustaków silikatowych i ocieplenia wewnątrz pustaków ceramicznych, to itak beton komórkowy wypada najlepiej pod względem izolacji cieplnej. Biorąc pod uwagę dostępne grubości pustaków, poniżej przedstawiam Ci trzy rodzaje pustaków o najlepszych parametrach, które znalazłem na stronach producentów.

• Pustak ceramiczny ocieplony wełną — Porotherm 44 T Dryfix, współczynnik przenikania ciepła λ=0,17 U W/(m²K), natomiast zwykły pustak Porotherm 44 Profi bez ocieplenia posiada izolacyjność λ zaczynającą się od 0,30 W/(m²K). Parametry podane są dla pustaka o grubości 44 cm.
• Pustak z betonu komórkowego — Superthermo H+H cechuje się bardzo dobrą izolacyjnością, jego λ zaczyna się już od 0.17 W/(m²K) przy grubości ściany 30 cm. Przy zwykłych bloczkach współczynnik zaczyna się od 0.30 W/(m²K). Jak widzisz ściana o 14 cm cieńsza od ceramicznej, a parametry izolacyjne takie same.
• Pustaki silikatowe- Pomimo dużej gęstości wypadają najgorzej. Ich współczynnik lambda jest największy. Pustaki o grubości 30 cm posiadają λ zaczynające się od 0,40 W/(m²K) w zależności od ich gęstości i producenta. Pomimo większego współczynnika λ, to ich akumulacja cieplna jest dość wysoka, czyli w momencie, kiedy nagrzejesz budynek, to ciepło będzie zatrzymane w środku znacznie dłużej niż w przypadku innych materiałów.

Biorąc pod uwagę izolacyjność termiczną, najlepszym wyborem będą pustaki z betonu komórkowego. Alternatywą mogą być pustaki ceramiczne ocieplane, jednak ich cena będzie wyższa. 

Jakie są rodzaje pustaków?

Najczęściej stosowane podczas budowy ścian, są 3 rodzaje pustaków: beton komórkowy, pustaki ceramiczne i bloczki silikatowe. Ponadto możemy wyróżnić jeszcze cegłę, bez której nie obejdzie się żadna budowa. Poniżej znajdziesz wady i zalety pustaków, ich rodzaje i zastosowanie. 

Beton komórkowy

Beton komórkowy produkowany jest z wody, cementu, piasku i wapna. Mieszanka produkcyjna wzbogacana jest chemicznymi dodatkami, które w trakcie swoich reakcji powodują powstawanie pęcherzy powietrza w pustakach. Proces ich produkcji jest bardziej skomplikowany niż w przypadku innych pustaków.

Pustaki z betonu komórkowego są bardzo lekkie i wytrzymałe. Osiągają różny stopień gęstości oraz wytrzymałości na ściskanie. Beton komórkowy cechuje się świetnymi właściwościami izolacyjnymi. Jest jednym z najlepszych materiałów na ściany. Pustaki z gazobetonu w łatwy sposób można przecinać nawet piłką do drewna, a ilość odpadu po cięciu jest niewielka.

Beton komórkowy nadaje się do murowania każdego rodzaju ścian, zarówno nośnych wewnętrznych i zewnętrznych, jak i ścianek działowych. Oprócz bardzo dobrych właściwości izolacyjnych jest również ognioodporny. Można murować nim ściany na zaprawę cementowo-wapienną. Produkcja tych pustaków jest dokładna wymiarowo, dlatego można murować je również na cienką spoinę klejową lub piankę. Stosując cienkowarstwową metodę murowania, zmniejszamy do minimum możliwość powstawania mostków termicznych. Im mniejsza spoina, tym lepszy opór cieplny.

Bloczki z gazobetonu możemy spotkać w dwóch kolorach: białym i szarym. Pustaki białe są bardziej naturalne. Pustaki o kolorze szarym zawierają dodatki popiołu powstałe w wyniku spalania węgla. Białe bloczki są bardziej ekologiczne, natomiast szare mogą być minimalnie promieniotwórcze w bezpiecznym i nieszkodliwym dla naszego zdrowia stopniu.

Niektóre rodzaje pustaków produkowane są w specjalnym kształcie. Podczas produkcji formowane są uchwyty, które ułatwiają ich przenoszenie, szczególnie dużych pustaków oraz specjalne wpusty, dzięki którym nie trzeba nanosić spoiny pionowej. W innych modelach, bez wpustów możemy spotkać zamki ułatwiające ich montaż na kleju.

Parametry pustaków podobnie, jak ich rozmiary są bardzo różne. Budowa ścian z gazobetonu jest łatwa i prosta. Dostępne są całe systemy pozwalające na wykonanie całego domu z zastosowaniem jednego rodzaju materiału. Oprócz pustaków z gazobetonu dostępne są również wzmacniane nadproża dostosowane wysokością do danego rodzaju pustaka, kształtki U w formie traconego szalunku oraz pustaki wentylacyjne. 

Zalety betonu komórkowego

• Wysoka izolacyjność cieplna,
• Ognioodporność,
• Szybkość murowania,
• Możliwość użycia zwykłej oraz cienkowarstwowej zaprawy,
• Lekkość pustaków i całej konstrukcji,
• Ekologiczne rozwiązanie,
• Zmniejszenie kosztów ogrzewania,
• Zminimalizowanie powstawania mostków termicznych,
• Efekt ciepłych ścian,
• Energooszczędność,
• Dostępność w wielu wariantach,
• Łatwa obróbka,
• Dostępność w wielu rozmiarach,
• Dostępność w wielu gęstościach od 300 do 800 kg/m³,
• Zastosowanie dla ścian nośnych zewnętrznych, wewnętrznych i działowych.

Wady betonu komórkowego

• Słaba izolacja akustyczna,
• Mniejsza wytrzymałość na ściskanie, porównując do innych pustaków,
• Kruchość,
• Słaba izolacja akustyczna,
• Nasiąkliwość.

Pustaki ceramiczne

Pustaki ceramiczne produkowane są z naturalnej gliny z dodatkami wzbogacającymi  parametry pustaków. Uformowana w odpowiedni sposób glina, wypalana jest w wysokiej temperaturze. W pustakach ceramicznych formowane są puste szczeliny — przestrzenie powietrzne, specjalne drążenia, które poprawiają ich parametry.

Nowoczesnym rozwiązaniem są pustaki ceramiczne poryzowane. Do gliny dodawana jest mączka drzewna lub trociny. W trakcie wypalania pustaków drewno wypala się, tworząc mikropory i przestrzenie powietrzne w ich strukturze. Dzięki temu pustaki są lżejsze, osiągają dużo lepszą izolacyjność cieplną oraz pozwalają na lepsze oddychanie ścian w porównaniu do tradycyjnej ceramiki. Poryzowanie pozwala dodatkowo utrzymać odpowiedni mikroklimat ścian, nie pozwalając na ich zawilgocenie, na rozwój pleśni i grzybów. 

Poryzowana struktura cechuje się dodatkowo wysoką akumulacją ciepła. W porach i przestrzeniach powietrznych ciepłe powietrze jest zatrzymywane na dłużej, przez co ściany stygną wolniej niż w przypadku np. pełnej cegły.

Pustaki ceramiczne produkowane są w wielu rodzajach. Na rynku dostępne są różne wielkości pustaków, o różnej wytrzymałości i izolacyjności cieplnej. Niektóre rodzaje pustaków ceramicznych ocieplane są wewnątrz wełną mineralną, co pozwala na osiąganie wysokiej izolacyjności termicznej.

Wszystkie pustaki ceramiczne produkowane są ze specjalnym pióro-wpustem, dzięki któremu nie ma konieczności nakładania spoiny pionowej. Takie połączenie pustaków przyspiesza pracę i pozwala na zaoszczędzenie zaprawy. Połączenie na pióro i wpust jest cieplejsze niż na zaprawę, dlatego nie powstają tam mostki termiczne. Układanie pustaków na wpust ułatwia murowanie ścian. Oprócz wpustów zewnętrzne powierzchnie pustaków ukształtowane są w taki sposób, aby poprawić przyczepność oraz zmniejszyć grubość warstwy wykończeniowej np. tynku.

Pustaki ceramiczne nie należą do najlżejszych, jednak w porównaniu z bloczkami silikatowymi można by powiedzieć, że są lekkie. Ich optymalny ciężar zapewnia mocną, stabilną i wytrzymałą konstrukcję ścian i całego budynku. Pustaki cechują się również dobrą izolacją akustyczną.

Podobnie jak w przypadku gazobetonu, systemem ceramicznym można wybudować cały dom. Pustaki nadają się na ściany nośne zewnętrzne, wewnętrzne oraz ścianki działowe. Ponadto dostępne są również kształtki w postaci szalunku traconego oraz gotowe nadproża z zewnętrzną powierzchnią ceramiczną.

Ściany z pustaków ceramicznych zwykłych muruje się na zaprawę cementowo-wapienną. Jeśli chcemy zastosować system cienkospoinowy na klej lub piankę, musimy wybrać pustaki dodatkowo szlifowane. Dzięki szlifowaniu pustaki są równe, mają takie same wymiary i zachowują swoje proporcje.

Zalety pustaków ceramicznych

• Duża wytrzymałość,
• Twardość,
• Dobra izolacyjność termiczna,
• Wystarczająca izolacyjność akustyczna,
• Łatwość montażu,
• Mała nasiąkliwość wodą,
• Możliwość murowania na zaprawę tradycyjną oraz cienkowarstwową,
• Dostępność w wielu rozmiarach,
• Dostępność o zróżnicowanych parametrach,
• Szybka i wygodna praca,
• Ognioodporność,
• Wysoka paro przepuszczalność,
• Odporność na warunki atmosferyczne.

Wady pustaków ceramicznych

• Kruchość,
• Cena,
• Trudność obróbki i docinania,
• Mocowanie ciężkich elementów na ścianie jest trudniejsze,
• Otwory w pustakach trzeba wiercić bez udaru, aby ich nie uszkodzić,
• Pustaki są znacznie cięższe niż gazobeton.

Pustaki silikatowe

Pustaki silikatowe, to inaczej bloczki wapienno-piaskowe. Produkowane są w zupełności z naturalnych składników tj. wapno, piasek i woda. Dzięki temu są przyjazne dla środowiska i zapewniają bezpieczny i odpowiedni mikroklimat wewnątrz domu. Dzięki zawartości wapna w swoim składzie, na ich powierzchni nie powstają grzyby, pleśnie i inne mikroorganizmy.

Pustaki silikatowe stosuje się do murowania ścian nośnych i działowych. Są bardzo ciężkie, co utrudnia i spowalnia murowanie ścian. Ściany wykonane z silikatów są bardzo twarde i stabilne. Mają dużą odporność na ściskanie i mogą przenosić ogromne obciążenia. Ich duża gęstość zapewnia najlepszą ochronę akustyczną, ale niestety najmniejszą izolację termiczną. Plusem jest to, że akumulują ciepło. Trudno jest nagrzać takie ściany, ale kiedy już to zrobimy, to bardzo długo trzymają ciepło.

Pustaki silikatowe dostępne są w wielu rodzajach. Podobnie, jak inne pustaki dostępne są w wielu rozmiarach i kształtach. Produkowane są w różnych formach o płaskich ściankach lub z piórami i wpustami. Niektóre uformowane mają uchwyty ułatwiające ich transport. Inne z kolei posiadają otwory i wydrążenia, które zmniejszają ich wagę i pozwalają np. na ukrycie przewodów od instalacji elektrycznej.

Tak samo, jak w przypadku innych pustaków, silikaty można murować na zaprawę cementową oraz cienkowarstwową. Dodatkowo dostępne są gotowe rozwiązania w postaci nadproży, kształtek i przewodów wentylacyjnych. Bloczki silikatowe są najtańsze ze wszystkich wymienionych rozwiązań.

Zalety pustaków silikatowych

• Bardzo duża wytrzymałość na ściskanie,
• Twardość,
• Wytrzymałość,
• Są naturalne i ekologiczne,
• Zapewniają odpowiednie warunki klimatyczne,
• Bardzo dobrze izolują od dźwięków zewnętrznych,
• Są mrozoodporne,
• Mają małą nasiąkliwość,
• Ich cena jest niska.

Wady pustaków silikatowych

• Niska izolacja termiczna,
• Bardzo duża waga,
• Kruchość,
• Dłuższy czas budowy,
• Materiał trudny w obróbce.

A co z cegłą?

Bez cegły nie obejdzie się żadna budowa. Zawsze jest przydatna, chociaż w minimalnym stopniu. Pomimo tego, że istnieje na rynku wiele gotowych rozwiązań systemowych, to cegła wciąż jest wykorzystywana do murowania ścian, słupów i kominów.

Cegła to doskonały i uniwersalny materiał — tradycyjna ceramika. Cegły produkowane są z gliny i wypalane w wysokiej temperaturze podobnie jak pustaki ceramiczne. Dostępne są w dwóch wersjach pełnej i niepełnej tzw. cegła dziurawka. Za pomocą cegły możemy wymurować ścianę o szerokości od 6 do nawet 52 cm w dwóch warstwach. Sprawdzi się wszędzie tam, gdzie potrzebne są małe i wytrzymałe elementy do wymurowania.

Cegła jest ciężkim materiałem, szczególnie pełna, dlatego stawiając za jej pomocą ścianki działowe na piętrze, warto upewnić się, czy strop ma odpowiednią nośność i wytrzymałość.

Murowanie z cegieł jest czasochłonne ze względu na ich małe rozmiary. Ściany z cegieł muruje się na zaprawie cementowo-wapiennej. Z uwagi na fakt, że są nierówne, nie nadają się do zapraw cienkowarstwowych. Cegły cechują się dużą wytrzymałością i są świetnym izolatorem akustycznym. Cegła niestety jest słabym izolatorem termicznym. Jej współczynnik przenikania ciepła waha się w granicach λ=0,7 – 1,0 U W/(m²K).

Z czego wymurować ściany? Podsumowanie

Niestety nie ma idealnego materiału budowlanego, który będzie miał same zalety. Wszystkie posiadają plusy i minusy. Rodzaj pustaków, jakie wybierzemy, uzależniony jest od posiadanego budżetu i parametrów, które chcemy osiągnąć. Jeśli chodzi o wysoką izolacyjność termiczną i wytrzymałość, to najlepszym wyborem będą pustaki ceramiczne z ociepleniem lub beton komórkowy. Pomiędzy tymi dwoma przeważa cena, bo jeśli chodzi o właściwości, to oba materiały są godne uwagi.

Dobra izolacja termiczna pustaków pozwala znacznie zmniejszyć koszty ocieplenia budynku. W sytuacji, kiedy użyjemy pustaków o niskim współczynniku przenikania ciepła, wtedy możemy użyć znacznie cieńszego styropianu. Tak czy inaczej, każdy budynek wymaga wykonania elewacji zewnętrznej, oprócz ścian trójwarstwowych, które posiadają dodatkową izolację pomiędzy warstwami ścian. Jeśli choć trochę rozjaśniłem Ci różnice pomiędzy pustakami, zostaw swój komentarz. Podziel się z nami informacją, który materiał Ty wybrałeś lub nad którym się zastanawiasz.