Jak murować ściany? Zobacz, czy murowanie ścian jest trudne

Murowanie ścian to kolejny ważny etap budowy domu. Można by powiedzieć, że na tym etapie dom rośnie jak na drożdżach. Nie zależnie, czy murujesz ściany zewnętrzne, czy wewnętrzne zasada murowania jest taka sama. Aby ściany były dobrze wymurowane, trzeba pamiętać o kilku ważnych kwestiach i unikać najczęściej popełnianych błędów. W tym poradniku przedstawię Ci jak murować ściany zgodnie ze sztuką budowlaną.

Murowanie ścian

Murowanie ścian niezależnie od użytego materiału i spoiwa przebiega w podobny sposób. Różnice pomiędzy metodami są niewielkie. Wspólną cechą ścian murowanych jest przewiązanie poszczególnych warstw. Warstwy osadza się jedna na drugiej na mijankę, czyli każda warstwa musi być przesunięta względem poprzedniej o połowę pustaka, czy cegły. Przekładanie warstw musi być zachowane również w narożnikach i przy połączeniach ze ścianą prostopadłą. Dlatego podczas murowania w pierwszej kolejności stawia się narożniki Spoina pionowa, inaczej fuga pionowa nie może przebiegać w linii prostej.

Metody murowania ścian

Murowanie ścian można wykonać wieloma metodami i zależą one głównie od użytego budulca. Obecnie najpopularniejsze i najczęściej stosowane są trzy metody murowania:

Murowanie cienkowarstwowe

Murowanie cienkowarstwowe to dość nowoczesna metoda stawiania ścian. Znana jest już od dłuższego czasu, jednak dopiero od niedawna nabrała popularności w naszym kraju.

Aby wybudować ścianę na zaprawę cienkowarstwową, należy kupić przystosowane do tej metody pustaki. Najlepiej do murowania cienkowarstwowego nadają się bloczki z betonu komórkowego lub silikaty. Są one produkowane dokładnie, a ich powierzchnia jest gładka i równa. Jeśli do murowania cienkowarstwowego chcemy użyć pustaków ceramicznych, to musimy wybrać takie, których powierzchnia jest dodatkowo szlifowana. Zwykłe pustaki ceramiczne nie należą do najrówniejszych, dlatego nie nadają się do spoin cienkowarstwowych. Szlifowanie sprawia, że ich powierzchnia jest gładka i równa. Dzięki temu możemy murować je cienką zaprawą klejową. 

Do murowania cienkowarstwowego trzeba kupić specjalną zaprawę, odpowiednią do danego typu pustaków. Zaprawę klejową nakłada się za pomocą pacy zębatej takiej jak do klejenia płytek. Nie jest to łatwe, bo klej rozpływa się na boki. W sklepach można kupić specjalne skrzynki do nakładania zaprawy cienkowarstwowej. Dzięki nim praca przebiega szybko i sprawnie. Klej nakładany jest równomiernie jednym pociągnięciem na całej powierzchni pustaka. Skrzynki sprzedawane są w różnych rozmiarach dostosowanych do szerokości bloczków.

Jeśli wybrałeś metodę murowania cienkowarstwowego, to pierwszą warstwę pustaków powinieneś wymurować na zaprawie cementowo-wapienne. Dokładnie ją ustawić i wypoziomować. Dzięki zaprawie wapiennej wyrównasz wszelkie nierówności podłoża.

Zalety murowania cienkowarstwowego

• szybkie wznoszenie ścian,
• duża izolacyjność termiczna,
• łatwa i prosta aplikacja zaprawy klejowej,
• cieńsza spoina, to mniej wilgoci technologicznej,
• szybkie wysychanie spoiwa,
• minimalizacja mostków termicznych,
• mniejsza ilość potrzebnych narzędzi (np. betoniarka jest zbędna) i czystsza praca,
• ściany są gładkie, równe i łatwiej je wykończyć.

Wady murowania cienkowarstwowego

Największą wadą murowania cienkowarstwowego jest koszt inwestycji. Nowoczesne materiały budowlane stają się coraz droższe. Ich dodatkowa obróbka np. w postaci szlifowania pustaków dodatkowo zwiększa ich cenę. Kleje także nie należą do najtańszych.

Kolejną istotną wadą tej metody murowania bez wątpienia jest brak możliwości korekty nierówności powierzchni. Trudno jest zniwelować błędy, które popełnione są szczególnie podczas układania pierwszej warstwy na zaprawie tradycyjnej. Z uwagi na cienką warstwę spoiwa nie możemy regulować pustaków góra dół, bo spoczywają całym ciężarem na poprzedniej warstwie.  

Murowanie tradycyjne

Tradycyjne murowanie ścian to najpopularniejsza metoda wykorzystywana w Polsce już od wieków. Murowanie tradycyjne wykonuje się na zaprawie cementowo-wapiennej o różnych proporcjach i wytrzymałości. Zaprawy murarskie możemy podzielić na najpopularniejsze klasy tj. M5, M10, M15. Im wyższa klasa zaprawy, tym bardziej wytrzymała i twarda. O wszystkich rodzajach i proporcjach mieszanek przeczytasz w innym artykule. Zaprawa do murowania ścian nośnych powinna być wykonana zgodnie z projektem budynku. Błędne jest twierdzenie, że im zaprawa twardsza, tym lepsza. Mocniejsza zaprawa jest bardziej podatna na skurcze w procesie wysychania, co może powodować pęknięcia spoiwa, a to osłabia cały mur. Do wykonania zaprawy cementowo-wapiennej używa się cementu, wapna lasowanego, piasku i wody w proporcjach 1:1:5/6:1, czyli 25 kg cementu:25 kg wapna lasowanego:125/150 kg piasku: +/- 25 l wody.

Zaprawę murarską można kupić jako gotową mieszankę w workach, jednak jest to mało opłacalne. Gotowe mieszanki wychodzą dużo drożej niż samodzielne wymieszanie zaprawy w betoniarce, a po drugie są mało wydajne. 

Do zaprawy można dodać dodatkowo plastyfikator lub całkowicie zastąpić nim wapno. Plastyfikatory to chemiczne mieszanki o podobnych właściwościach do wapna. Poprawiają właściwości zaprawy i sprawiają, że jest elastyczna. Nie zastąpią jednak wapna, które jest najlepsze w tego typu zaprawach. Plastyfikatory pomimo zachęcających informacji na opakowaniu napowietrzają zaprawę, nieznacznie ją osłabiając. W mieszance pojawiają się pęcherze powietrza, przez które w spoinach mogą pojawiać się mikropęknięcia. Jeśli nie musisz, po prostu go nie stosuj, użyj wapna lasowanego.

Spoina z zaprawy cementowo-wapiennej może mieć grubość od 5 do 15 mm. Dzięki temu możesz zniwelować nierówności i masz możliwość korekty położenia pustaków. Spoinami reguluje się również wysokość kondygnacji budynku. Jeśli dasz zbyt cienką warstwę zaprawy pomiędzy pustakami, może okazać się, że trzeba będzie wymurować dodatkową warstwę np. z cegieł lub docinać pustaki na odpowiednią wysokość, aby uzyskać wymaganą wysokość ściany.

Zalety murowania tradycyjnego

• szybkie murowanie,
• długi czas na korektę nierówności,
• możliwość niwelacji krzywizn na zaprawie,
• wysoka wytrzymałość,
• niska cena zaprawy,
• tańsze pustaki (nie muszą być szlifowane),
• brak spoin pionowych (mniejsze zużycie zaprawy i szybsza praca),
• wysoka odporność muru,
• dobra ochrona akustyczna,
• termoizolacyjność na dobrym poziomie,
• łatwość przygotowania zaprawy,
• łatwość murowania i aplikacji,
• nie jest konieczne szybkie ocieplenie lub otynkowanie domu, jak np. w przypadku murowania na piance montażowej.

Wady murowania tradycyjnego

• wymagana większa ilość sprzętu na budowie np. betoniarka,
• więcej wilgoci technologicznej w ścianach,
• mniejsza izolacyjność ciepła w porównaniu do murowania cienkowarstwowego,
• nieodpowiednie aplikowanie tj. niepełne fugi mogą powodować mostki termiczne.

Murowanie na piankę

Murowanie na piankę to kolejna nowoczesna technika murarska. Choć nie brzmi to zbyt przekonująco, to zaprawa w puszce znalazła wielu swoich zwolenników. Murowanie na piankę zalicza się do technik murarskich cienkowarstwowych. Aby możliwe było wymurowanie ścian za pomocą pianki, to podobnie jak w przypadku zapraw klejowych pustaki muszą być szlifowane, a ich wymiarowanie bardzo dokładne. Jednym słowem stosując tę technikę, należy zakupić specjalne materiały przeznaczone do tego typu budowy.

Podczas murowania tą techniką, pierwszą warstwę pustaków osadza się na zaprawie. Musi ona być idealnie wypoziomowana. Jeśli na tym etapie popełnisz błąd, to późniejsze jego usunięcie będzie bardzo trudne lub wręcz niemożliwe. Po osadzeniu pustaków na piance nie należy ich już podnosić. Dozwolone są drobne korekty, jednak przesuwanie ich nie jest wskazane. Murując ścianę na cienkowarstwową piankę, nie ma możliwości korekty krzywizn, ani pionowych, ani poziomych. 

Pianką można murować każdy rodzaj ścian zarówno jedno, dwu, czy trzywarstwowe, jak i ścianki działowe. W tej metodzie można zastosować pustaki ceramiczne, silikaty oraz pustaki z betonu komórkowego trzeba jednak zwrócić uwagę na to, w jakiej tolerancji mieszczą się krzywizny pustaków. Muszą być naprawdę idealnie równe.

Murowanie na pianę staje się coraz popularniejsze. Według użytkowników metoda ta ma więcej zalet niż wad. Murowanie na pianę jest stosunkowo nowe i tak naprawdę nie wiadomo, jak po kilkunastu latach będzie zachowywał się budynek. 

Zalety murowania ścian na piance

• szybkie murowanie ścian,
• brak przerw technologicznych na wysychanie spoiwa,
• wysoka izolacyjność cieplna,
• brak mostków termicznych,
• brak konieczności rozrabiania zaprawy, czy kleju,
• brak wilgoci technologicznej w ścianach,
• szybka i łatwa aplikacja,
• poręczne i lekkie pojemniki z klejem,
• wysoka wytrzymałość połączenia,
• duża wydajność opakowania (ok. 5-10 m2 z puszki),
• możliwość murowania przy minusowej temperaturze,
• brak konieczności dostępu do wody,
• wygodna praca na wysokości (nie trzeba dźwigać wiader z zaprawą).

Wady murowania ścian na piance

• pianka jest droższa niż zaprawa,
• pustaki muszą być idealnie równe (szlifowane),
• murowanie na wietrze jest bardzo trudne (wiatr zdmuchuje pianę),
• piana ulega rozkładowi pod wpływem promieni słonecznych,
• po wymurowaniu ścian trzeba je zabezpieczyć ociepleniem lub tynkiem,
• wymagana jest precyzja podczas murowania,
• po nałożeniu pustaka na klej nie wolno go podnosić i przesuwać,
• brak informacji, jak zachowują się spoiny po kilkunastu latach od wymurowania.

Jak murować ściany? Instrukcja murowania ścian krok po kroku

Co powinieneś wiedzieć, przed przystąpieniem do murowania ścian?

Nie zależnie od wybranej metody i techniki murowania, ważna jest kolejność i dokładność wykonywanych prac. Do każdego materiału konieczne jest dobranie odpowiedniej zaprawy, np. nie wymurujesz ściany ze zwykłej cegły na zaprawę w piance lub cienkowarstwowy klej. 

Murując ściany, musisz pamiętać, że każda spoina może stanowić mostek termiczny, przez który ucieka ciepło dlatego im mniejsze i dokładniej wypełnione fugi, tym lepsza ochrona termiczna budynku.

Zawsze podczas murowania ścian budynku w pierwszej kolejności stawiamy ściany nośne zewnętrzne i wewnętrzne. Następnie wykonujemy wieńce, stropy i wszelkie podciągi. Po ich wyschnięciu i rozszalowaniu murujemy ścianki działowe. Taka jest poprawna kolejność murowania ścian.

Podczas murowania ścian bardzo ważna jest aplikacja zaprawy. Nie ważne, czy jest to pianka, klej, czy zaprawa cementowo-wapienna istotne jest prawidłowe wypełnienie połączeń pomiędzy warstwami. Niektóre rodzaje materiałów nie wymagają nakładania spoin pionowych. Dotyczy to pustaków z pióro wpustem. Zawsze jednak nie zależnie od metody, jaką murujesz, trzeba wykonać spoinę pionową w miejscach, gdzie niema pióro wpustów. Takimi miejscami są najczęściej narożniki. W narożnikach pustaki dolegają do ściany poprzecznej od strony pozbawionej specjalnych wpustów. W tych miejscach bezwzględnie należy wykonać spoinę pionową. Wiele osób to ignoruje lub zapomina o tym, a to bardzo newralgiczne miejsca, w których powstaną mostki termiczne. Brak spoin w narożnikach jest niezgodne ze sztuką budowlaną.

Kolejną ważną rzeczą, o której musisz pamiętać, nie zależnie od metody murowania to zachowanie równoległości, pionów i poziomów. Równo wymurowane ściany są nie tylko estetyczne i łatwe w dalszym wykończeniu, ale także spełniają warunki wytrzymałościowe całej konstrukcji. Krzywe ściany, które odbiegają od pionu, osłabiają nośność budynku. Poszczególne warstwy pustaków muszą być układane na mijankę. Fuga pionowa nie może przebiegać w linii prostej. Przeważnie przesunięcie warstw wynosi połowę długości pustaka, nie może być jednak mniejsze niż 10 cm.

Rzadko zdarza się, że na danej ścianie wyjdą pełne pustaki. Zawsze wymagana jest docinka kilku cm pustaka. Takie docinki powinno wykonywać się w różnych miejscach. Jeśli zrobisz je po jednej stronie ściany, wtedy jej konstrukcja będzie osłabiona. Kilkucentymetrowe docinki umieszczaj na całej szerokości ściany, czyli raz na początku, raz w środku i raz na końcu ściany. (Zobacz także: z czego zrobić ściany działowe)

Zobacz krok po kroku jak murować ściany i od czego trzeba zacząć.

Jak rozpocząć murowanie ścian? Krok 1 – pomiary i pierwsza warstwa

Murowanie ścian rozpocznij od pomiarów. Wyznacz sobie miejsca na sucho, gdzie będą znajdowały się narożniki budynku. Sprawdź poziomy fundamentów, czy są równe, jeśli nie będziesz wiedział jaką warstwę zaprawy nałożyć. Następnie rozpocznij pracę od jednego z narożników. Ustaw pierwszy pustak na grubszej warstwie zaprawy cementowo-wapiennej (1-3 cm grubości zaprawy). Dokładnie ustaw pierwszego pustaka w pionie i poziomie, zachowując równoległość do pozostałych ścian. Trzymając się ustawienia pierwszego bloczka, ustaw w taki sam sposób pozostałe narożniki. Ponownie zmierz rozstaw narożnych pustaków tym razem na zaprawie. Jeśli wymiary się nie zgadzają, wprowadź niezbędne poprawki. Sprawdź przekątne narożników. Jeśli wszystko się zgadza, zamontuj sznurek murarski na pustakach narożnych i wymuruj pierwszą warstwę pustaków pomiędzy narożnikami. Kontroluj pion i poziom każdego z nakładanych pustaków.

Jeśli pustaki są z pióro wpustem, to nakładaj je od góry, wsuwając pustaki od razu w zamki. Dosuwanie pustaka na zaprawie może spowodować wypełnienie pionowej fugi zaprawą, a to z kolei sprawi, że pustaki nie będą dolegały do siebie tak, jak powinny.

Po wymurowaniu pierwszej warstwy skontroluj raz jeszcze rozstaw ścian, piony i poziomy narożników. Na tym etapie masz jeszcze możliwość wprowadzenia zmian. Ten etap jest bardzo ważny i może wpłynąć na dalszą pracę, dlatego przyłóż się do niego i upewniaj się cały czas, czy wszystko idzie zgodnie z planem. Po związaniu pierwszej warstwy zazwyczaj trwa to około 2/3  godzin możesz przejść do kolejnego etapu murowania ścian.

Murowanie ścian krok 2 – ustawianie narożników

Na pierwszej warstwie pustaków wymuruj najpierw narożniki.  Ustaw 2-3 warstwy pustaków zachowując pion i poziom. W narożnikach pustaki układaj na przemian, dwie prostopadłe ściany muszą się przeplatać. W miejscach, gdzie pustaki dolegają do siebie bez pióro wpustu, czyli czołowa strona pustaka z zamkiem dostawiana jest do gładkiej powierzchni poprzecznego pustaka, koniecznie wypełnij zaprawą nie zależnie od tego, jaką metodą murujesz. 

Po wzniesieniu narożników rozciągnij sznurek murarski pomiędzy nimi, naciągając go dość mocno. Sznurek powinien znajdować się po zewnętrznej stronie ściany i powinien wyznaczać linię górnej krawędzi pustaków, na warstwie, którą będziesz murował.

Trzymając się linii sznurka, uzupełnij warstwę pustaków pomiędzy narożnikami. Jeśli wyszła Ci docinka pustaka, to w kolejnej warstwie umieść tę docinkę np. na początku ściany. Kontroluj pion i poziom nakładanych  warstw. Wymuruj wszystkie warstwy do wysokości narożników. Teraz ponownie wymuruj narożniki tak samo, jak na początku i uzupełnij warstwy pomiędzy nimi. Pamiętaj o zachowaniu otworów na okna i drzwi w odpowiednich miejscach i o odpowiednich wymiarach. W miejscach otworów niedopuszczalne są żadne przylepki pustaków bez przewiązania z warstwami, dlatego dobrze wymierz szerokość otworów. Postępuj tak samo do momentu osiągnięcia wysokości, na której znajdują się nadproża drzwi i okien.

Czasami wymurowanie jednej całej ściany jest o wiele łatwiejsze niż murowanie wszystkich po kolei. W takim wypadku na poprzecznej ścianie zostawia się tzw. strzępia, czyli wystające pustaki (co drugi), które pozwalają na przewiązanie ze sobą ścian. W tym przypadku również bardzo ważne jest pionowe wystawienie narożników. Takie murowanie również jest poprawną techniką.

Jeśli wiemy, w którym dokładnie miejscu będą znajdowały się ścianki działowe, to jeżeli będą murowane, to można od razu podczas murowania zamontować blaszki, które wzmocnią wiązanie ze ścianami zewnętrznymi. Blaszki wkłada się pomiędzy pustaki, zatapiając je w zaprawie. Takie rozwiązanie można zastosować podczas murowania tradycyjnego. Stosowanie blaszek podczas murowania na cienką spoinę nie jest zalecany, gdyż w tym wypadku wymagana jest precyzyjnie równa powierzchnia.

Murowanie ścian krok 3 – montaż nadproży

Kiedy osiągniesz odpowiednią wysokość, musisz zamontować nadproża. Muszą znajdować się nad każdym otworem okiennym i drzwiowym. Nadproża możesz wykonać na kilka sposobów.

• Pierwszy to wykonanie szalunku, zbrojenia i zalanie betonem odpowiedniej wielkości nadproża. Ten rodzaj nadproża jest bardziej czasochłonny. Rozwiązanie to generuje więcej wilgoci technologicznej i wymaga przerwy w dalszej pracy do momentu ich wyschnięcia. Tego typu nadproża są mocne, wytrzymałe i co ważne tanie. Biorąc pod uwagę czas wykonania szalunków, zbrojenia i samego zalania z zagęszczeniem nie są najtańszym rozwiązaniem i wstrzymują budowę domu. Ze względu na długi czas schnięcia około 20 dni i trudność wykonania, wiele osób wybiera gotowe rozwiązania.
• Drugim sposobem jest montaż gotowych nadproży typu L. Składają się one z dwóch części, które rozstawia się po wewnętrznej i zewnętrznej stronie muru. Tak ustawione nadproża trzeba zaszalować od spodu. W tym celu należy podeprzeć powstały pomiędzy nimi otwór, deską dociętą na odpowiednią długość. Deskę podpieramy stemplami lub odcinkami desek. Tak przygotowaną konstrukcję zalewamy betonem w środku.
• Kolejny rodzaj nadproży to, gotowe samonośne nadproża systemowe. Są to specjalnie wzmocnione pustaki o wysokiej wytrzymałości, których montaż nie wymaga dodatkowej pracy. Mają identyczny kształt jak pustaki, z których murujesz ścianę np. w przypadku betonu komórkowego. Nadproża prefabrykowane osiągają długość nawet 3 mb., wystarczy osadzić je na zaprawie, czy kleju i można kontynuować pracę. Stosując to rozwiązanie, murowanie ścian przebiega znacznie szybciej niż w innych przypadkach. Minusem tego rozwiązania jest cena. Takie nadproża z reguły są znacznie droższe niż popularne L-ki.
• Innym rodzajem nadproża jest nadproże typu U. Są to specjalne kształtki systemowe, które układa się nad otworem okiennym. Aby to zrobić, wymagane jest deskowanie, czyli podparcie nadproża. Na deskach układamy pustaki typu U, uzupełniamy je zbrojeniem i zalewamy betonem. Jest to podobne rozwiązanie do nadproży typu L, z tym że kształtki przypominają pustaki. Takie rozwiązanie dostępne jest w formie pustaków ceramicznych.

Niezależnie od rodzaju nadproża, każde z nich powinno nachodzić na ściany boczne. W przypadku ścian nośnych zakładka ta wynosi 15-30 cm w zależności od jego rozpiętości. W przypadku krótkich nadproży lub stosowanych w ściankach działowych np. nad drzwiami zakładka wynosi od min. 10 do 20 cm.

Po zamontowaniu nadproży należy wymurować ściany dalej do wymaganej wysokości. Po tym etapie wykonuje się szalowanie i wylewanie wieńca oraz stropów. Na wieńcach ponownie wracamy do murowania ścian szczytowych. Murowanie przebiega tak samo, jak wcześniej. Z tą różnicą, że ściany szczytowe murujemy jako pojedyncze od pewnej wysokości, a górną ich część podcinamy pod odpowiednim skosem. Wysokość ścianki szczytowej i kąt jej nachylenia podany jest w projekcie. Ponadto w projekcie uwzględnione jest, jak ściana szczytowa jest połączona z wieńcem oraz jaką powinna mieć wytrzymałość. Trzeba pamiętać, że przenosi ona cały ciężar dachu. Docinanie pustaków na szczycie i murowanie ich w linii prostej ułatwi montaż więźby dachowej.

Murowanie ścian — podsumowanie

Teraz już wiesz, jak murować ściany i na co zwrócić szczególną uwagę podczas ich wznoszenia. Dla przypomnienia powiem Ci, że musisz pamiętać o prawidłowym przewiązywaniu poszczególnych warstw pustaków i ścian poprzecznych. Równie ważne jest prawidłowe połączenie pustaków w narożnikach. Pamiętaj, że musisz zastosować spoinę pionową. Podczas murowania, zbieraj nadmiar zaprawy, który wypływa z fug po obu stronach muru. Fugi powinny być pełne i równe. Im mniejsze, tym lepiej, jednak w przypadku zaprawy cementowo-wapiennej nie mogą być mniejsze niż 5 mm. Często kontroluj wymiary, piony i poziomy. W trakcie murowania najłatwiej jest usunąć popełnione błędy, jeśli takie się pojawią.

Dodatkowo pamiętaj, że jeśli murujesz filarki np. między okienne o szerokości mniejszej niż 50 cm, to powinny być one wykonane z cegieł. Słupek z pustaków może okazać się za słaby, a wiązania pomiędzy warstwami zbyt krótkie. Cegła pełna ma dużo większą wytrzymałość i z powodzeniem można łączyć ją z innymi elementami konstrukcji budynku.

Murowanie nie jest trudne, jeśli znamy podstawy i techniki murarskie. Podczas murowania musimy pamiętać, aby robić to zgodnie ze sztuką budowlaną. Droga na skróty i pójście na łatwiznę nie jest dobrym rozwiązaniem i może przynieść opłakane skutki w przyszłości.

Do murowania ścian potrzebne jest kilka osób, praca w pojedynkę jest naprawdę trudna, długa i wyczerpująca, ale nie niemożliwa. Podziel się z nami w komentarzu, jak Ty murowałeś ściany lub jak masz zamiar to zrobić? Jeśli masz jakieś pytania dotyczące murowania, to również pozostaw je w komentarzu. Odpowiem Ci najszybciej, jak to będzie możliwe.